Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος στο βιβλίο του “Αφορισμοί και Διαλογισμοί” (Γ΄τόμος) έγραφε: “ανόητοι είναι εκείνοι που νομίζουν πως ο άνθρωπος πια άλλο σκοπό δεν πρόκειται να έχει, παρά να δαμάζει όλο και περισσότερο τα υλικά στοιχεία. Ασφαλώς θα έρθουν καιροί όπου η πρόοδος στον έλεγχο της ύλης θα ανακοπεί και θα επιδοθεί περισσότερο ο άνθρωπος στον έλεγχο της ψυχής του” (σελ. 89). Ακριβώς μισό αιώνα αργότερα, συνειδητοποιούμε πόσο έχουμε χάσει τον έλεγχο ανάμεσα στην ύλη και στη ψυχή, στο κυνήγι της καρίερας, των υποχρεώσεων ή της επιτυχίας εις βάρος της συναισθηματικής και σωματικής ισορροπίας. Κάτω από αυτή τη χωρίς τέλος πίεση, δεν είναι τυχαία η έκρηξη των αυτοάνοσων νοσημάτων και των ψυχοφυσιολογικών διαταραχών.
 

Είναι γνωστή η συνύπαρξη των διαταραχών διάθεσης (άγχος/κατάθλιψη) και των αυτοάνοσων ασθενειών. Είτε μια παρατεταμένη συναισθηματική δυσκολία μπορεί να αποτελέσει ισχυρό παράγοντα εκδήλωσης παθοφυσιολογικών μηχανισμών και φλεγμονών (Hickie et al., 2009/Purdy, 2013), είτε μια αντίδραση του ανοσοποιητικού μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο αυξάνοντας τον κίνδυνο για συναισθηματική απορρύθμιση (Benros. et al., 2013/Miller. & Raison, 2016) αποδεικνύοντας έτσι πώς το μυαλό μας είναι αδιαχώριστο από το ανοσοποιητικό, ενδοκρινικό και νευρικό μας σύστημα. Το συναίσθημα της μοναξιάς αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (Mietola et al., 2008). Το να στερήσω από τον εαυτό μου να πενθήσει για κάποια απώλεια ισούται με αυξανόμενες πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων στο πεπτικό σύστημα (Taylor, 2001). Υπάρχουν διαθέσιμες πάνω από 252.000 έρευνες που πιστοποιούν τη συσχέτιση άγχους–αυτοάνοσων νοσημάτων (ενδεικτικά, systemic lupus erythematosus, rheumatoid arthritis, multiple sclerosis, addison disease). Συναισθήματα κατάθλιψης πυροδοτούν έξαρση καρδιακών νόσων για πάνω από το 71% των ανδρών μέσης ηλικίας (Bambling, 2006), ενώ οι βιοχημικές ομοιότητες της κατάθλιψης με τη στεφανιαία νόσο (CHD) είναι εντυπωσιακές (Isomaa, Almgren & Tuomi, 2001). Έχει μελετηθεί εκτενώς ο συμβολικός χαρακτήρας εμφάνισης δερματοπαθειών (Κεκές, 2007).

                                                                                                                           
 

Φυσικά και όλα αυτά δεν είναι πανάκεια, όμως αν θέλουμε να κατανοήσουμε κάτι από αυτές τις παρατηρήσεις είναι το εξής: δεν είμαστε φτιαγμένοι να ζούμε μόνοι μας, αυτάρκεις μέσα στον υλιστικό μικρόκοσμό μας. Αυτό μας αρρωσταίνει. Αντίθετα, η ανάγκη για δεσμό και για συναισθηματική σύνδεση με τους άλλους είναι βιολογικά ενσωματωμένη στον άνθρωπο (Pansepp, 2011). Ο λόγος που στην τελευταία έκθεση ο Βρετανικός Σύλλογος Ανοσολογίας συμπεριλαμβάνει τη ψυχοθεραπεία ως αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι ευνόητος: η ψυχοθεραπεία με τις τεχνικές που εφαρμόζει (αποδοχή του νοσήματος, μείωση του πόνου σε περιόδους έξαρσης της νόσου, χαλάρωση, διαχείριση των ενδοψυχικών συγκρούσεων, θεραπεία των διαταραχών διάθεσης που πυροδοτούν, πυροδοτούνται ή συνυπάρχουν με τη σωματική νόσο) βοηθά στην καλύτερη υγεία, άρα, στην καλύτερη ζωή. Απέναντι σε μια χρόνια ασθένεια που επηρεάζει ζωτικές λειτουργίες, δεν υπάρχει καμία εύκολη οδηγία προς αντιμετώπιση.

Έχει κάτι το ασυμφιλίωτο αυτό. Το πρωταρχικό υλικό της θεραπείας επομένως είναι ή θα πρέπει να είναι ακριβώς αυτό: να συμφιλιώσει το ασυμφιλίωτο και να θωρακίσει την ανθεκτικότητα απέναντι στους χρόνιους και απειλητικούς στρεσοπαράγοντες, με άλλα λόγια, να αποκαταστήσει το τραύμα.