ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Πολλοί λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν σχετικά με τις διαταραχές διατροφής και ακόμη λιγότεροι όσοι ξέρουν οτι οι διαταραχές διατροφής (παχυσαρκία, ανορεξία, σύνδρομο υπερφαγίας, βουλιμία) είναι ψυχικές νόσοι (DSM-IV). Πού οφείλεται αυτή η άγνοια και οι τόσες διεστραβλώσεις γύρω από τα διατροφικά;
ΜΥΘΟΣ: Μόνο οι γυναίκες έχουν πρόβλημα
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διαταραχών Διατροφής εκτιμά οτι πάνω από το 10% των ανθρώπων που κάνουν ψυχοθεραπεία για την αντιμετώπιση διατροφικών προβλημάτων είναι άνδρες. Ακόμη μεγαλύτερη αλήθεια όμως είναι οτι ο αριθμός των ανδρών που υποφέρουν από κάποια διατροφική διαταραχή είναι κοντά στο 40% του γενικού πληθυσμού (Hudson et al., 2007).
ΜΥΘΟΣ: Οι τροφικές διαταραχές έχουν να κάνουν με το φαγητό.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: Λάθος: οι διατροφικές διαταραχές σχετίζονται με το πώς χρησιμοποιώ το φαγητό και το σώμα μου για να διαχειρισθώ συναισθηματικά προβλήματα. Οι ψυχικές συγκρούσεις που κρύβονται πίσω από τη διατροφική συμπεριφορά διαφέρουν για τον καθένα. Για παράδειγμα, ένα νυχτερινό υπερφαγικό επεισόδιο ίσως να είναι ο τρόπος που έχω υποσυνείδητα βρεί για να “διαχειρίζομαι” τη μοναξιά μου ή η αφαγία αρχικά μπορεί να εξυπηρετεί την ανάγκη μου να ηρεμώ με το να κοιμίζω το άγχος μου ή το να τρώω λιπαρές ή/και γλυκές τροφές κάνοντας υπερφαγίες μπροστά στην τηλεόραση να με “βοηθά” να καταπνίγω το θυμό μου.
ΜΥΘΟΣ: “εντάξει, πήρα/έχασα λίγο βάρος, μια φάση είναι”.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: οι διατροφικές διαταραχές είναι από τις πιο επικίνδυνες διαταραχές με πολύ σοβαρές συνέπειες οργανικές, ψυχολογικές και κοινωνικές.
- Ο περιορισμός της τροφής οδηγεί σε χαμηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακούς παλμούς, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, παραμέληση προσωπικής υγιεινής, οιδήματα, πονοκεφάλους.
- Η οστεοπόρωση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μη λήψης επαρκούς ασβεστίου.
- Η αφυδάτωση και η γαστρεντερική δυσφορία είναι συχνή συνέπεια της αφαγίας και δημιουργεί προβλήματα στα νεφρά.
- Η φτωχή διατροφή μπορεί να προκαλέσει ψυχικά προβλήματα ή να επιδεινώσει τα υπάρχοντα.
- Οι συχνοί έμετοι ερεθίζουν τον οισοφάγο, προκαλούν διόγκωση σιελογόνων αδένων, διάταση του στομάχου.
- Τα γαστρεντερικά έλκη και η παγκρεατίτιδα μπορούν επίσης να σχετίζονται με την υπερβολική χρήση καθαρκτικών.
- Τα παρορμητικά, ανεξέλεγκτα επεισόδια υπερφαγίας σχετίζονται στενά με την κλινική παχυσαρκία, με υψηλή χοληστερόλη, υψηλή πίεση, διαβήτη τύπου ΙΙ.
- Η κούραση, η αδυναμία, η ατονία, το άγχος, η απάθεια, η απόσυρση είναι συμπτώματα που συναντούμε σε όλες τις τροφικές διαταραχές.
Το πρώτο μέλημα στη ψυχοθεραπεία είναι η αξιολόγηση και διαχείριση του οξέος κινδύνου, ο γενικός ιατρός θα ελέγξει αν υπάρχει διαταραγμένη ηλεκτρολυτική ισορροπία ή αφυδάτωση, θα αξιολογήσει πιθανή βλάβη στο ήπαρ ή δυσλειτουργία του θυρεοειδούς ή πιθανές λομώξεις και χρόνιες φλεγμονώδεις/συστηματικές νόσοι ή επιβάρυνση στο καρδιακό σύστημα, στη μυϊκή ισχύ (σε περίπτωση ανορεξίας), ώστε να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός της φροντίδας με βάση την οργανική κατάσταση του θεραπευόμενου. Κατόπιν, θα ξεκινήσει η ψυχοεκπαίδευση και η ψυχοθεραπεία.
ΜΥΘΟΣ: “θα σταματήσω/ξεκινήσω να τρώω και θα λύσω το πρόβλημα…είναι απλά θέμα αυτο-ελέγχου”.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: από τις πιο μεγάλες παραπλανήσεις. Καθώς οι διατροφικές διαταραχές είναι ψυχικές νόσοι, δεν είναι τόσο απλό να σταματήσω, φερ ΄ειπείν να κάνω υπερφαγίες. Το να κάνουμε όλοι στην οικογένεια δίαιτα, δεν αρκεί. Όλα τα ερευνητικά δεδομένα τονίζουν οτι οι δίαιτες, χωρίς την αλλαγή της ψυχικής επένδυσης που γίνεται στην τροφή και χωρίς την κατανόηση του ψυχικού μηχανισμού που κρύβεται πίσω από το διατροφικό πρόβλημα, έχουν 90% υποτροπή.Χρειάζεται μεγαλύτερη σοβαρότητα στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Χρειάζεται να κατανοήσω το μηχανισμό που υπάρχει πίσω από την αφαγία μου ή το υπερφαγικό μου επεισόδιο. Και χρειάζεται να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία σε θεραπευτή ειδικευμένο σε διατροφικές διαταραχές προκειμένου να αντιμετωπίσω το πρόβλημα. Οι τροφικές διαταραχές είναι πολύπλοκες, για αυτό και η θεραπεία απαιτεί πολύπευρη αντιμετώπιση.
